LOẠI CÂY TRỒNG

Khổ qua hay còn gọi là mướp đắng, là loại dây leo có tua cuốn thuộc họ bầu bí dưa. Khổ qua sinh trưởng và phát triển tốt ở vùng nhiệt đới. Dây và lá có lông, bông vàng, trái u sần sùi, vị đắng. Khi trái chín xung quanh hạt có màng đỏ bao quanh như trái gấc. Khổ qua là loại trái đắng nhất trong các loại trái họ bầu bí dưa.

Bên cạnh dùng làm thực phẩm, khổ qua còn là một loại dược liệu dùng trong đông y. Hầu hết tất cả các bộ phận của cây đều có thể dùng làm dược liệu.

GIỐNG

Khổ qua rừng giống Nhật.

MÙA VỤ

Trồng và thu hoạch quanh năm. Trái phát triển tốt vào mùa mưa.

QUY TRÌNH CANH TÁC

Làm đất

Đất đào hố bán kính 10cm, sâu 20 – 30cm. Bón lót hỗ hợp phân bò khô, phân dừa mục và tro.

Chọn giống và gieo trồng

Hạt giống được chọn từ trái đã già chín, đẹp không nhiễm sâu bệnh. Ươm hạt từ 3 – 5 ngày cho hạt nảy mầm thành cây con. Gieo trồng bằng cách đặt cây con vào hố đất đã chuẩn bị từ trước.

Chăm sóc

Giai đoạn cây con: bón lót phân vi sinh giúp hạ phèn và làm tơi đất. Khi cây được 7 lá tiến hành bấm đọt. Khi cây được 10 ngày tuổi bón thêm phân bò khô. Sau khi bấm đọt bón thêm phân bón hữu cơ cho cây đâm chồi.

Giai đoạn lên giàn: khi cây được 15 ngày tuổi tiến hành làm giàn để cây bám leo giàn. Mỗi gốc từ 2 – 3 thanh trụ. Khi cây được 20 ngày hoàn chỉnh giàn để chồi hữu hiệu bám vào.

Giai đoạn cây trưởng thành: khi cây cho trái non tiến hành treo hương (long não) xua đuổi ruồi vàng đục trái và sâu ăn lá và trái non. Khi cây 30 ngày tuổi tiến hành bón bổ sung phân bò hoai để giúp cây nuôi trái và chồi non. Định kỳ 15 – 20 ngày bón bổ sung phân bò và phân vi sinh.

Làm cỏ bằng máy phát cỏ. Tưới đủ nước trong mùa khô.

Sâu, bệnh hại

Ruồi vàng đục trái. Sâu ăn lá và trái non.

Thu hoạch và bảo quản

Cây bắt đầu cho thu hoạch sau 35 ngày tuổi. Thu hoạch khi trái đã vừa già. Dùng kéo cắt ngang cuống trái. Bảo quản nơi khô ráo, có đệm lót chống dập gai.

MÔ TẢ SẢN PHẨM

Khổ qua rừng có chu kỳ sống hằng năm khoảng từ 5 – 6 tháng. Thân cây có cạnh, dạng dây leo bằng tua cuốn và có thể bò dài tới khoảng 2 – 3m.

Phần lá cây là lá so le, dài khoảng 5 – 10cm, rộng 4 – 8cm. Phiến lá hình trứng và chia làm 5 – 7 thùy, mép kía răng. Phần gân lá có lông ngắn, mặt dưới lá thường có màu nhạt hơn mặt trên.

Bông đực và bông cái của cây sẽ mọc tách riêng ở phần nách lá. Cánh bông khổ qua rừng có màu vàng. Phần trái có hình trứng thuôn với chiều dài khoảng 5 – 8cm, mặt bên ngoài có nhiều u lồi nhọn. Trái non sẽ có màu xanh và khi chín thì chuyển dần sang màu vàng hồng.

CÁCH SỬ DỤNG

Làm thực phẩm: hầm thịt, nấu canh chả cá, xào, ăn tươi,v.v…

Làm dược liệu: sấy khô làm trà, hãm trà tươi, lá trị rôm sẩy, v.v…